Wij leven in een dieetcultuur. En het is overal.
Signalen van de dieetcultuur
- "Wat zie je er goed uit, ben je afgevallen?"
- Dikke mensen zien als ongezond.
- "Dat is ook heel ongezond."
- "Als ik dat in huis haal, eet ik het in één keer op."
- "Het is net als met afvallen, je moet gewoon doorzetten." (bijvoorbeeld besparen vergelijken met afvallen).
- Dokters die zeggen dat je eerst moet afvallen en dan zien wat er overblijft van de klachten.
- Dokters die zeggen dat je meer moet sporten, zonder ooit gevraagd te hebben hoe veel je sport.
- Vertellen over je dieet.
- "Maar zij is ook wel heel fit." En met fit wordt bedoeld: slank, zonder vet, gespierd. (Wij hebben geen bloeddrukmeter, bloeduitslagen of cholesterolwaarden, dus wij weten niet of iemand fit is...)
- Ziektes zoals hart- en vaatziekten, diabetes type 2 koppelen aan overgewicht. Overgewicht zien als grootste gevaar voor de gezondheid.
- Op Instagram laten zien wat je eet op een dag of hoe veel je sport.
- Intermitted fasten promoten, of zeggen dat je 's avonds geen tussendoortje meer eet, omdat dat niet goed voor je is.
- Voedsel labelen als goed of slecht, gezond of ongezond.
Oké, een kleine greep uit de dieetcultuur. Als je erop gaat letten is het overal. Bij mij vooral op de werkplek en op verjaardagen.
Ik ga je in deze blog vertellen wat dieetcultuur inhoudt én wat jij ertegen kan doen!!!
Wat is dieetcultuur?
Hierboven las je signalen van de dieetcultuur. Als ik het zou moeten omschrijven zijn het alle uitingen van ongenoegen tegenover dikke mensen en eten met vet, suiker of bewerkt eten.
In de dieetcultuur:
- moet je je bij eten en sporten houden aan regels;
- staat dik gelijk aan ongezond;
- staat slank gelijk aan fit;
- worden dikke mensen gediscrimineerd; in de gezondheidszorg, op de arbeidsmarkt (dikke mensen worden als dommer gezien), en in het dagelijks leven;
- wordt voedsel gelabeld als goed of slecht;
- wordt diëten en afvallen gepromoot.
 |
| Dieetcultuur is overal: - heb je echt nog een tweede portie nodig? - je moet gewicht verliezen, dat lost je probleem wel op. - oh my, ik voel me zo dik vandaag. - Jeej, ik ben afgevallen! - Ik ben zo goed bezig; ik heb de hele week een salade als lunch gehad. - oeh, dat Noomprogramma ziet eruit alsof het anders is, misschien is dit die ene die gaat werken! |
Eetregels en sportregels
200 gram groenten per dag, 2 stuks fruit (niet meer!!! heel slecht!!!), 3x per week intensief sporten, elke dag matig intensief, 3x per week iets lekkers, niet meer, chips alleen in het weekend, geen frisdrank, of sporadisch, alleen water en thee, geen limonade, geen snacks na het avondeten, geen tussendoortjes, of juist wél tussendoortjes.
Hoe veel (onbewuste) eetregels heb jij? En hoeveel van deze eetregels zijn door de maatschappij gepromoot? Bijna allemaal.
Die eetregels internaliseren we, dat heb ik tenminste wel gedaan. Als ik niet genoeg groente eet, of niet sport, word ik teleurgesteld in mezelf en raak ik gestrest. Nu ga ik hartstikke dood aan hart- en vaatziekten!!
Dat valt echt wel mee, zo erg is het niet. Die eetregels maken dat we niet ons lichaam als leidraad voor onze gezondheid laten zijn, maar externe regels.
En dat is zo idioot! Vooral dat eten na het avondeten en tussendoortjes vind ik verschrikkelijk. Anderen die beweren dat ik niet na 20.00 mag eten. En wat doe ik dan aan mijn knorrende maag?
Ons metabolisme is erg uniek, en je kunt dus niet een ander een modelletje opleggen, dat is gewoon niet eerlijk. Daarom zijn ook veel experts het niet eens over wel of geen tussendoortjes.
En wat dacht je van sporten? Veel mensen ervaren dat als een grote druk; je moet 3x per week sporten, koste wat kost. Daarmee gaan we soms echt de grenzen over die ons lichaam ons geeft. Dat kan toch niet goed zijn? Beter gezegd, dat is ook niet goed. Je moet niet sporten als je rust nodig hebt.
Al die regeltjes dragen bij aan de dieetcultuur, hoe goed bedoeld ook. Ze zorgen dat we de grenzen en behoeften die ons lichaam aangeeft negeren, en ons houden aan externe eetregels.
Wat dan wel?
Probeer niet zulke regeltjes na te praten, je schaadt hier misschien anderen mee en versterkt de internalisatie van zulke regeltjes, bij jezelf en bij de ander.
Probeer meer te luisteren naar je lichaam, wat heeft het nodig? Dit is een combinatie van weten en voelen (zie kopje voedsel labelen als goed/slecht).
Verdiep je in intuïtief eten en probeer dit te doen.
Dik en dun
Aan iemands figuur kun je per definitie níét aflezen hoe gezond iemand is. Het leuke is; it's none of your business, dus je hoeft er ook niets uit af te lezen. Iemand met een dikker figuur kan een veel beter cholesterol hebben, veel betere conditie, veel betere mentale staat, dan iemand die dun is.
Het is gewoon echt niet te zeggen! En dan kun je nog zeggen; ja maar algemeenheden zeggen. Ja dat zou kunnen; maar dat is niet altijd waar. Ten eerste is de dieetcultuur ook sterk doorgedrongen in de wetenschappelijke sector, en is daardoor vaak sprake van biases (vooroordelen bij onderzoeken). Ten tweede mag je niet iedereen over één kam scheren.
Gewicht is namelijk van veel factoren afhankelijk en is niet een simpele rekensom van inkomsten (calorieën) en uitgaven (verbranding). Dus iemand met een zwaarder lijf, kan wel heel gezond zijn.
Wat dan wel?
Mensen niet beoordelen op hun uiterlijk. Niet meedoen aan uitspraken over overgewicht.
Ga leren hoe het is om jezelf onvoorwaardelijk te accepteren. Stel dingen niet uit tot je bent afgevallen. Geef je lichaam wat het nodig heeft.
Discriminatie
Dikke mensen worden gediscrimineerd. Ze worden als dommer gezien, worden uitgescholden en mensen hebben een mening over hen en hun gezondheid. Ik weet niet veel feiten meer, maar veel hierover heb ik gelezen in het boek Eet Mij! (wat trouwens ook doordrongen is van dieetcultuur...).
Ook ken ik veel verhalen, via diëtisten op instagram en via het boek the F*ck-it diet, van vrouwen die medische zorg wordt ontzegd omdat ze zogenaamd te dik zijn ('eerst afvallen, kijken wat er dan nog over is van die klachten!')
Een 'mooi' voorbeeld is PCOS. Een aandoening waarbij vrouwen een verstoring hebben in hun hormoonhuishouding. Dit heeft een onvoorspelbare cyclus, verminderde vruchtbaarheid en andere vervelende dingen als gevolg, waaronder ook overgewicht! Het komt ook vaker voor bij vrouwen met overgewicht, maar het is dus soms de oorzaak, maar ook vaak het gevolg! Vaak komen vrouwen hierachter wanneer ze een kinderwens hebben.
Deze vrouwen wordt vaak gezegd dat ze moeten afvallen. Dit is zo schadelijk! Deze vrouwen hebben heel specifieke eetbehoeften; combinatie van eiwitten, koolhydraten en vezels, vaker dan andere vrouwen. Afvallen kan een averechts gevolg geven!
Mij is ook gezegd dat afvallen helpt, bij mijn kinderwens, maar ze hebben me desondanks heel goed geholpen, dat wil ik wel even gezegd hebben. (Ik heb waarschijnlijk ook PCOS, maar dat is te laat geconstateerd.)
Een ander voorbeeld las ik over een yoga-instructrice. Ze at gezond en bewoog veel, anders kun je geen yogales geven... Toen zij graag een kindje wilde en het niet lukte, ging ze naar de dokter en hoorde ze dat ze moest afvallen. Dat was een domper. Ze ging naar een specialist die keek waar ze in haar bloed nog tekort aan had, ze vulde dit aan en een maand later was ze zwanger.
Wat dan wel?
In de gezondheidszorg zijn nog grote stappen te maken als het gaat om overgewichtstigma. Ik ben geen dokter en helaas kan ik hier te weinig over zeggen, maar er zijn veel medici die dit beamen. Dus doe hier niet aan mee. Wees kritisch als men het heeft over overgewicht als oorzaak van allerlei problemen.
Voedsel labelen als goed of slecht
Ik wil hier niet te diep op ingaan, want in de blog Opvoeding (de volgende blog) ga ik hier dieper op in.
Maar even kort: als wij voedsel labelen als goed of slecht, gaan er allerlei psychologische principes werken die ons manipuleren en alleen maar meer verwarren. Denk aan schuldgevoelens, het what-the-helleffect en meer (lees de volgende blog!).
Wat dan wel?
Wat hiertegen helpt is het zien van eten als neutraal. (Bijna) alles is lekker, alles is gezond, maar variatie is belangrijk. En gezond verstand. Het is een combinatie van weten en voelen.
Je lichaam is daar heel geschikt voor; die weet precies wat-ie wil. Zo kan het opeens zijn dat je voelt dat je een salade wilt, in plaats van dat je een salade eet omdat je denkt dat het gezond is (lees: moet).
Daarnaast is er ook het weten; als ik eigenlijk te laat eet, pak ik het liefst wat voor handen ligt. Of dat nou een reep chocola of een voedzame lunch is. Ik weet dat ik niet vol raak van de chocola en dat het mijn behoefte niet vervult. Dus kies ik voor de voedzame lunch, soms met een stukje chocola erbij. Dat doe ik dus niet omdat chocola 'niet gezond' is, maar omdat chocola mijn lichamelijke behoefte niet vervult, dat weet ik, omdat ik reflecteer op mijn lichaam en mijn lichaam ken.
Diëten en afvallen promoten
Het is overal en het is zo subtiel. Je leest een artikeltje, je hoort die ene collega praten over afvallen, je krijgt een compliment omdat je bent afgevallen.
Diëten en afvallen wordt als een soort heilige graal gezien. Dat is het hoogst haalbare; afvallen met als resultaat voor eens en voor altijd een slank lichaam.
Helaas leidt afvallen maar zelden tot blijvend resultaat, vaak komt het harder terug (2 op de 3 worden zwaarder dan voor hun dieet). Ook is diëten en afvallen de basis van eetstoornissen, die een veel groter gevaar vormen dan diabetes type 2 (kijkend naar de percentages).
Door mee te doen met dit promoten, voor jezelf of voor anderen, draag je bij aan de ongezondheid van mensen. Je zorgt dat ze op de lange termijn aankomen of een verstoorde relatie met eten krijgen.
Wat dan wel?
Geef iemand een compliment over het uiterlijk, ongeacht het gewicht: wat heb je leuke kleren, wat staat die lippenstift je goed, wat straal je vandaag, wat zie je er fit uit (en dus niet als iemand is afgevallen 😂).
Praat niet mee over het dieet van iemand, vertel niet over mensen die zijn afgevallen (je weet niet wat er achter schuilgaat), ontvolg mensen die voor- en nafoto's posten (idem). Doe niet mee aan het promoten van diëten.
Stop met diëten en ga focussen op intuïtief eten en zelfzorg. Hier ga ik nog meer over schrijven!!
Reacties
Een reactie posten